Zanieczyszczenie powietrza na swiecie w 2021 roku - gdzie widac postep?

Rok 2021 był szczególny, jeżeli chodzi o życie wielu ludzi. Po tragicznym roku 2020, zaczęliśmy “przyzwyczajać się” do trwającej pandemii, która najpierw wyhamowała procesy związane z zanieczyszczeniami powietrza, a ostatecznie wprowadziła pewne zmiany do dystrybucji konkretnych zagrożeń związanych z czystym powietrzem.

 

Jak wynika z danych przekazanych przez światowe agencje zajmujące się ludzkim życiem i zdrowiem oraz zanieczyszczeniami powietrza - rok 2021 po zaskakujących danych z roku 2020 stanowił okres “przyzwyczajania się” rynków do trwającej pandemii. Obawiano się silnej recesji związanej z rozerwaniem łańcuchów dostaw oraz wzmożonych wydatków na służbę zdrowia w krajach najbardziej dotkniętych pandemią SARS-CoV-2. Okazało się, że bardzo pesymistyczne szacunki niekoniecznie są ściśle związane z rzeczywistymi stratami dla gospodarek państw - podczas, gdy pewne sektory zaczęły tracić, inne zyskały (sprzedaż w sklepach na rzecz sprzedaży w Internecie) i doszło do wzmocnienia się trendów zmierzających do istotnej zmiany. W dalszym ciągu najbardziej zanieczyszczone są miasta Dalekiego Wschodu, gdzie brak odpowiednich regulacji powoduje postępującą degradację tamtejszych ekosystemów. Nieco lepiej, ze względu na wdrożone mechanizmy prawne, jest w Europie - jednak nie na tyle, żeby móc mówić o sukcesie. W dalszym ciągu 99% światowych społeczeństw oddycha zanieczyszczonym powietrzem.

 

Co na temat jakości powietrza na świecie mówią dane z WHO?

W 117 krajach monitorujących jakość powietrza, powietrze w 17% miast w krajach o wysokim dochodzie nie spełnia wytycznych WHO dotyczących jakości powietrza dla PM2,5 lub PM 10. W krajach o niskim i średnim dochodzie jakość powietrza w mniej niż 1% miast jest zgodna z zalecanymi przez WHO wartościami progowymi.

 

W skali globalnej kraje o niskich i średnich dochodach nadal są bardziej narażone na niezdrowe poziomy (cząstki stałe) PM w porównaniu ze średnią światową, ale wzorce NO2 są inne, wykazując mniejsze różnice między krajami o wysokich i niskich i średnich dochodach. Około 4000 miast/osiedli ludzkich w 74 krajach gromadzi dane dotyczące NO2 na poziomie gruntu. Zsumowane pomiary pokazują, że tylko 23% ludzi w tych miejscach oddycha średnimi rocznymi stężeniami NO2, które spełniają poziomy określone w zaktualizowanej wersji Wytycznych WHO dotyczących jakości powietrza.

 

Ludzie żyjący w krajach o niższych i średnich dochodach są najbardziej narażeni na zanieczyszczenie powietrza. Są one również najsłabiej zbadane pod względem pomiarów jakości powietrza - ale sytuacja ulega poprawie.

 

Europa i, w pewnym stopniu, Ameryka Północna pozostają regionami, które dysponują najbardziej kompleksowymi danymi na temat jakości powietrza. W wielu krajach o niskim i średnim dochodzie, choć pomiary PM2,5 nadal nie są dostępne, odnotowano w nich dużą poprawę w zakresie pomiarów między ostatnią aktualizacją bazy danych w 2018 r. a obecną, a dodatkowe 1500 osiedli ludzkich w tych krajach monitoruje jakość powietrza. Baza dowodów na szkodliwość zanieczyszczenia powietrza szybko się powiększa i wskazuje na znaczną szkodliwość nawet niskich poziomów wielu zanieczyszczeń powietrza. W ubiegłym roku WHO zrewidowała swoje wytyczne dotyczące jakości powietrza, aby odzwierciedlić te dowody i zaostrzyć je, zwłaszcza w odniesieniu do PM i NO2, co spotkało się z silnym poparciem środowisk medycznych, stowarzyszeń medycznych i organizacji pacjentów.

 

Sprawdź ofertę FILTERM na filtry do lakierni i malarni

 

Tymczasem liczba dowodów na to, że zanieczyszczenie powietrza szkodzi ludzkiemu organizmowi, szybko rośnie i wskazuje na znaczne szkody powodowane nawet przez niskie poziomy wielu zanieczyszczeń powietrza. Pył zawieszony, zwłaszcza PM2,5, jest w stanie przenikać głęboko do płuc i przedostawać się do krwiobiegu, powodując zaburzenia układu krążenia, naczyniowo-mózgowego (udar) i oddechowego. Pojawiają się dowody na to, że pył zawieszony ma wpływ na inne organy i powoduje także inne choroby. NO2 jest związany z chorobami układu oddechowego, szczególnie z astmą, prowadząc do objawów oddechowych (takich jak kaszel, świszczący oddech lub trudności w oddychaniu), hospitalizacji i wizyt na pogotowiu. W zeszłym roku WHO zmieniła swoje wytyczne dotyczące jakości powietrza, czyniąc je bardziej rygorystycznymi, aby pomóc krajom w lepszej ocenie stanu zdrowotnego powietrza.

 

Zanieczyszczone powietrze - ryzyko dla całego świata

Dzikie zwierzęta mogą odczuwać wiele z tych samych negatywnych skutków zdrowotnych zanieczyszczenia powietrza, co ludzie. Uszkodzenie układu oddechowego jest najczęstszym skutkiem dla zwierząt, ale równie często występują problemy neurologiczne i podrażnienia skóry.

 

Rośliny i uprawy słabiej rosną, gdy są narażone na długotrwałe działanie zanieczyszczeń powietrza. Zanieczyszczenie ozonem szkodzi roślinom, uszkadzając struktury zwane stomata, czyli maleńkie pory na spodniej stronie liści, które umożliwiają roślinie "oddychanie". Niektóre gatunki roślin mogą chronić się poprzez tymczasowe zamykanie aparatów szparkowych lub wytwarzanie antyoksydantów, ale inne są szczególnie wrażliwe na uszkodzenia. W latach 1980-2011 w USA w wyniku zanieczyszczenia ozonem utracono uprawy soi i kukurydzy o wartości dziewięciu miliardów dolarów. Gdy kwaśne deszcze, zatrucie ołowiem i narażenie na działanie tlenków azotu zmieniają chemiczny charakter gleby, rośliny są pozbawiane składników odżywczych, których potrzebują do wzrostu i przetrwania. Ma to wpływ na rolnictwo, lasy i użytki zielone. Istnieje wiele innych sposobów, w jakie zanieczyszczenie powietrza wpływa na organizmy żywe, np. niszczy siedliska, wodę i źródła pożywienia, których rośliny i zwierzęta potrzebują do przetrwania.

 

Spalanie paliw kopalnych uwalnia do atmosfery tlenki siarki i azotu. Kwaśne deszcze powstają, gdy dwutlenek siarki i dwutlenek azotu mieszają się z kroplami wody w atmosferze, tworząc kwas siarkowy i kwas azotowy. Wiatry mogą przenosić te zanieczyszczenia na odległość tysięcy kilometrów, aż opadną na powierzchnię Ziemi w postaci kwaśnego deszczu, który niszczy liście roślin, zwiększa kwasowość gleb i wody oraz jest przyczyną ponad 500 zgonów rocznie. Kwaśne deszcze mają również wpływ na budynki i inne konstrukcje, powodując szkody materialne o szacunkowej wartości pięciu miliardów dolarów rocznie. Kwaśne deszcze rozpuszczają zaprawę murarską między cegłami, powodują niestabilność kamiennych fundamentów i niszczą starożytne budynki oraz posągi wyrzeźbione z marmuru lub wapienia. Wysoki poziom zanieczyszczenia cząstkami stałymi pochodzącymi ze wszystkich rodzajów spalania zmniejsza ilość światła słonecznego docierającego do powierzchni ziemi, a nawet zmienia wygląd nieba. Gdy mniej światła słonecznego jest dostępne dla fotosyntezy, lasy rosną wolniej, a uprawy są mniej wydajne. Zamglone niebo nie tylko ogranicza widoczność, ale także wpływa na pogodę, a nawet na klimat.

 

Dziura w warstwie ozonowej jest spowodowana przez substancje zanieczyszczające powietrze. Substancje chemiczne stosowane jako czynniki chłodnicze, takie jak chlorofluorowęglowodory (CFC), zawierają atomy chloru. Uwalniając atomy chloru do atmosfery, niszczą ozon. Pojedynczy atom chloru może zniszczyć tysiące cząsteczek ozonu. Warstwa ozonowa blokuje szkodliwe promieniowanie słoneczne UVB - chroni nas w sposób podobny do nakładania kremu z filtrem na skórę, aby zapobiec poparzeniom słonecznym. Dziura ozonowa stanowi zagrożenie dla wszystkich istot żywych, ponieważ zwiększa ilość promieniowania UVB docierającego do powierzchni. Narażenie na promieniowanie UVB zwiększa ryzyko zachorowania na raka skóry u ludzi, ogranicza wzrost i rozwój roślin, spowalnia rozwój ryb i płazów oraz zmniejsza liczebność fitoplanktonu w ekosystemach morskich. UVB powoduje również przyspieszony rozkład materiałów naturalnych i syntetycznych. Gazowy amoniak (NH3) pochodzący z rolnictwa oraz dwutlenek azotu (NO2) emitowany przez samochody, ciężarówki i samoloty zwiększają ilość azotu w glebie. Rośliny potrzebują azotu do wzrostu, ale zbyt duża ilość azotu może ograniczyć wzrost niektórych roślin i zwiększyć wzrost innych, zaburzając równowagę gatunków w ekosystemie. Zakłócenie to ma negatywny wpływ na użytki zielone i inne wrażliwe środowiska na całym świecie.

 

Ochrona środowiska naturalnego to obowiązek każdego z nas

Rok w rok WHO oraz inne organizacje prezentują raporty odnośnie jakości powietrza. W przypadku Europy oraz Stanów Zjednoczonych, sytuacja nie jest jeszcze najgorsza. Jednak biorąc pod uwagę to, w jaki sposób w zestawieniach prezentowane są informacje pochodzące z Bliskiego Wschodu (często są one niedoszacowane ze względu na brak czujników jakości powietrza) - jest jeszcze wiele do zrobienia.

 

Świadomość zagrożeń wynikających z zanieczyszczeń powietrza oraz dbałość o środowisko naturalne to nasze najważniejsze misje. W FILTERM stawiamy na wszystko, co wiąże się z powszechnymi korzyściami. Nie zapominajmy, że tutaj chodzi o naszą planetę.